Zayıflama ilaçları ne zaman kullanılır? Zayıflama ilaçlarının ne gibi etkileri var? Zayıflama ilaçları hangi durumlarda kullanılmalıdır? Zayıflama ilaçları kanser yapar mı? Tüm bu soruları bu yazımızda cevaplıyoruz. İyi okumalar.
Diyabet nedir ve neden oluşur?
Diyabet, insülin hormonunun eksikliği ya da insülinin etkisindeki defektler nedeniyle ortaya çıkan hastalıktır. Bu hastalıkta kan şekerimizin yüksek seyretmesi hücrelerimizin bu glukozu kullanamaması sonucu ortaya çıkar ve böylece organizmamız karbonhidrat, yağ ve proteinlerden yeterince yararlanamaz. Diyabet hastalığında kan şekerinin yüksek seyretmesi vücudumuzda hem akut, hem kronik rahatsızlıklara yol açar.
Hangi diyabet tipleri var?
Diyabet hastalığı 4 tipe ayrılır. Bunlar tip1 diyabet, tip2 diyabet, gebelerde diyabet hastalığı ve spesifik yani özel diyabet tipleridir.
Hangi diyabet tipisin?
Tip 1 diyabet çocuk ve gençlerde ortaya çıkan ve insülin eksikliği giden ve tedavisi yalnızca insülin tedavisiyle mümkün olan diyabetdir. Tip 2 diyabet en yaygın diyabetdir ve erişkin yaşda insülin kullanımında ortaya çıkan defektler, insülin direnci sonucu ortaya çıkmakla beraber ileri dönemde insülin eksikliğinin de ortaya çıka bileceği diyabetdir.
Diyabet tedavisi nasıl yapılır?
Tip 1 diyabet tedavisi yalnızca insülin tedavisi ile mümkündür. İnsülin tedavisi aralıklı insülin tedavisi veya insülin pompası dediğimiz içerisine insülin konan cihazın sürekli ve belli aralıklarla vücudumuza insülin göndermesidir. Bu hasta grubunda insülin dışı ilaçlar önerilmemektedir.
Tip2 diyabet hastalarının tedavisi ise insülin ve insülin dışı ilaçlarla yapılmaktadır. Bu hasta gruplarında seçilen ilaçlar hastanın yaşı, kilosu, eşlik eden hastalıkları, hasta seçimi, hasta uyumu, hastanın kan şekeri, diyabetin komplikasyonları gibi faktörler göz önüne alınarak seçilmektedir.
Diyabet tedavisinde kullanılan bazı grup ilaçlar kan şekerini düzenlemek için diyabet tedavisinde kullanıldığı gibi zayıflatıcı etkilerinden dolayı obezite tedavisinde de kullanılıyor. Özellikle tip2 diyabet ve beraberinde obezitesi olan hastalarda kullanımı daha cazip gelmektedir. Bu ilaçlar GLP-1 agonistleri dediğimiz grupta yer alan ilaçlardır. Bu grup ilaçlar vücudumuzda inkretin hormonlarını taklit ederek bazı değişikliklere yol açar. İnkretin hormonları etkilerini taklit eden bu ilaçlar kan şekerimizi yükselten glükagon hormonunun kana salınımını azaltır, mide boşaltımını geciktirir ve doyma hissini artırır. Peki bu grup ilaçlar hangileridir? Bu ilaçlar eksenatid, semaglutid gibi ilaçlardır ve bu ilaçlar piyasada karşımıza byetta, ozempic, victoza ve saxenda isimleri ile çıkar. Bu ilaçlar etki sürelerine bağlı olarak doktorunuzun önereceği şekilde günde 1 veya 2 veya haftada 1 kez cilt altına iğne yapılması şeklinde kullanılır.
Bu ilaçlar masum mu?
Bu ilaçlar hem diyabet tedavisinde, hem de kilo vermek için kullanılsa da göründüğü kadar masum değildir. Çevrenizdeki etkisinden memnun kalan diyabet hastasının kullanmış olması size de uygun olması anlamına gelmemelidir. Bu grup ilaçlar doktorunuz size uygun görür ise başlanması uygun olacaktır.
Yan etkileri var mı?
Evet, tüm ilaçların yan etkisi ola bileceği gibi bu ilaçların da yan etkisi vardır. Bu ilaçlar genellikle zamanla hafiflese de ilk kullanımlarından itibaren bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı gibi şikayetler yapa bilmektedir. Özellikle hastalar sürekli bulantı hissinden yakınırlar. Fakat daha önemli yan etkileri bunlar değildir.
İlaca bağlı bulantı hissi geçer mi?
Uygun hasta gruplarında başlanan ilaçlar zamanla hastaların kilo vermesine, doyma hissinin artmasına, kan basıncı yüksekse bir miktar düşüşe, kan şekerinde düzelmelere neden olsa da bir grup hastalar bulantı yan etkisinden dolayı ilacı tedavinin başında bırakmaktadır. Bu hastalarımıza zamanla bulantı hissinin azalacağını belirtiyoruz, gerekirse bulantı için ilaçlar öneriyoruz, fakat en önemlisi bu ilaçları düşük dozlarda başlayıp ilacın hastayı nasıl etkilediğini gözlemleyerek dozunu arttırıyoruz. Bu yüzden de hasta kendi başına bu ilacı kullanmamalıdır. Ayrıca, tedavi sürecinde bulantı şikayeti geçmediği için ilacı bırakan hastalar da oluyor. Bazı grup hastalarda ise beklenen etki gözlenmiyor ve hasta kilo verememekle beraber hastanın kan şekeri de yüksek seyrediyor. Bu hasta gruplarında doktoru ilacı kesmeyi öneriyor ve tedavi değişikliğine gidiliyor.
Bu ilaçlar kanser yapar mı ?
Bazı ilaçlarla yapılan çalışmalar bu ilaçların ilerde pankreas kanseri, pankreas iltihabı, safra taşı ve tiroid kanseri yapa bileceğini göstermiştir. Bu yüzden doktorunuz eğer riskli grupta iseniz bu ilaçları size başlamayacaktır. Safra taşınızın olması bu ilaçlara uygun olmadığınızı gösterir. Ayrıca ailenizde pankreas kanseri varsa sizin de genetik yatkınlığınız ola bileceği için bu ilaçlar size önerilmez. Daha önce pankreas bezinin iltihabı geçirmiş seniz tekrarlanma riski nedeniyle doktorunuz bu ilaçları size reçete etmeyecektir. Bu ilaçlar başlanmadan önce batın görüntülemesiyle safra kesesi ve pankreas görüntülemenizin yapılması önerile bilir. Tiroidde ileride kansere dönüşe bilecek nodülünüzün olması veya tiroid kanseri teşhisinizin olması da bu ilaçlar için engeldir. Doktorunuz ilacı başlamadan önce sizden boyun ultrasonu isteyerek tiroidinizde nodül veya kanser olmadığını teyit etmek isteye bilir. Ailesel tiroid kanseri öykünüzün olması da bu ilaçlar için uygun olmadığınızı göstere bilir. Tabii ki, bu ilaçlarla ilgili geniş hasta gruplarında yapılan çalışmaların bir grubunda bu risklerin çok düşük olduğu, bazı çalışmalarda olmadığı gösterilse de mevcut riskler dolayısıyla doktor önerisiyle başlanması önerilmektedir. Unutmayın ki, size en uygun ilacı doktorunuz belirleyecektir.
Tip1 diyabet hastaları ve gebe ve emziren diyabetliler bu grup ilaçları kullana bilir mi?
Bu ilaçlar vücudunuzdakı insülini arttırmayacağı ve insülin eksikliği var ise onun yerine geçmeyeceği için tip1 diyabet hastalarında kullanılmaz ve bu hastalarda insülin tedavisini bırakıp bu ilaçlara geçiş ciddi sonuçlara yol açar. Bu ilaçlar gebelerde ve emziren annelerde kullanılmaz.